Heb jij PTSS (Post Traumatische Stress-Stoornis)?

Wat is een PostTraumatische Stress-Stoornis (PTSS)?

PTSS treed op na een  onvolledig verwerkte traumatische ervaring. Een gebeurtenis die je meemaakt als volwassene.

In geval van een onvolledig verwerkte jeugdtrauma spreken we van een Complexe PostTraumatisch Stress-Syndroom (CPTSS).

Wanneer ontwikkel je een PTSS?

Of iemand een post traumatische stress stoornis ontwikkelt, hangt af van een groot aantal factoren. Een belangrijke rol spelen de aard, ernst en duur van het trauma en de mate waarin iemand zich machteloos en angstig heeft gevoeld.

Indien het slachtoffer de gebeurtenis alleen heeft meegemaakt, zoals een overval of verkrachting, is het moeilijker te verwerken dan wanneer er meerdere slachtoffers zijn.

Als de ingrijpende gebeurtenis zich landurig of herhaaldelijk voordoet ontwikkelen mensen eerder een posttraumatische stress-stoornis dan na een eenmalige gebeurtenis. Voorbeelden hiervan zijn seksueel misbruik, (kinder)mishandeling en martelingen.

Verder speelt de omgeving een grote rol. Een slachtoffer dat goed wordt opgevangen en voldoende steun krijgt, verwerkt de traumatische ervaring sneller en heeft minder kans op een PTSS.
 

De persoonlijkheid van mensen speelt ook een rol.

Mensen die goed over hun gevoelens kunnen praten, en positief denken, hebben een kleinere kans op het ontwikkelen van een posttraumatische stress-stoornis. Gesloten en verlegen mensen daarentegen hebben juist een grotere kans op het ontwikkelen ervan.

Tot slot is de vraag van belang of iemand betekenis kan geven aan het gebeurde. Veel slachtoffers gaan na de gebeurtenis andere dingen in het leven belangrijk vinden. In sommige gevallen kan een traumatische ervaring een positieve wending aan het leven geven.

Gemiddeld 8% van alle mannen en 20% van alle vrouwen die het slachtoffer worden van een aangrijpende gebeurtenis, ontwikkelt een posttraumatische stress-stoornis. Soms krijgen mensen pas na maanden of jaren last van de traumatische ervaring. Dit zien we ook bij mensen met oorlogservaringen.

Veel mensen lijden onder een trauma zonder dit te beseffen.
 

Hoe herken ik een PTSS?

Mensen hebben een post traumatische stress stoornis wanneer de lichamelijke, emotionele en geestelijke klachten die ze direct na de traumatische ervaring hebben, niet binnen een tot drie maanden verdwijnen. De gebeurtenis heeft een blijvende pijn veroorzaakt en de klachten die het slachtoffer daardoor heeft, beperken hem in zijn dagelijks functioneren.

Een PTSS kan er voor zorgen dat we last hebben van fysieke, mentale en emotionele beperkingen.

PTSS klachten die veel voorkomen zijn:

• Onrust, slapeloosheid
• Angstgevoelens, Paniek, Hartkloppingen, Nachtmerries.
• Onverklaarde lichamelijke klachten, zoals diarree of verstopping, en pijn.
• Uitputting, depressie, gevoel van hulpeloosheid, machteloosheid of eenzaamheid.
• Krachtverlies in de spieren.
• Concentratiestoornissen.
• Dissociatie, gevoel dat (een deel van) je lichaam niet van jou is.
• Beperkt spectrum van gevoelens en emoties.
• Herbeleving of gedeeltelijke herbeleving.
• Vermijding.
• Verschijnselen van spanning en verhoogde waakzaamheid.
• Ontkenning: het trauma is niet gebeurd of het is niet belangrijk.
• Zichzelf verwijten maken en de schuld geven van het gebeurde.
• Minderwaardigheidsgevoelens.

De verschijnselen van posttraumatische stress wisselen elkaar af: het ene moment heeft het slachtoffer last van herbelevingen, dan weer overheersen vermijding of gevoelens van emotionele verdoving en gevoelloosheid.
 

Het herbeleven van de aangrijpende gebeurtenissen

Bij herbelevingen krijgt het slachtoffer last van:

• Het opnieuw beleven van de schokkende gebeurtenis in beeld, geur, geluid, smaak en/of lichamelijke gevoelens.
• Nachtmerries en onrustig slapen.
• Terugkerende herinneringen en gedachten aan de gebeurtenis.
• Regelmatig terugkerende heftige angstreacties, met hartkloppingen en ademhalingsmoeilijkheden, hevig trillen en zweten, verlamd zijn van schrik, de neiging weg te rennen, dissociatie verkramping of/of gevoelloosheid van een deel van je lichaam. Deze reacties treden vooral op in situaties die aan de gebeurtenis herinneren, bijvoorbeeld een brandlucht die herinnert aan een rampzalige brand.

Vermijding van de aangrijpende gebeurtenis

Bij vermijding kenmerkt het gedrag van het slachtoffer zich door:

• Het vergeten, verdringen, van de hele gebeurtenis of bepaalde momenten eruit;
• Gevoelloosheid en leven op de automatische piloot;
• Ontkenning van het gebeurde en ervoor wegvluchten, bijvoorbeeld in keihard werken of overmatig drinken;
• Zichzelf afsluiten voor anderen en er niet over willen praten;
• Het uit de weg gaan van de plaats van het gebeurde en situaties die eraan herinneren.

Vermijding beschermt tegen de heftige emoties die een traumatische ervaring oproept. Vrijwel ondraaglijke herinneringen dringen slechts stukje bij beetje tot iemand door.

Verschijnselen van spanning en verhoogde waakzaamheid:

• Gespannenheid, gejaagdheid, geen rust of geduld hebben en constant alert zijn.
• Schrikachtigheid en overgevoeligheid.
• Prikkelbaarheid, woedeaanvallen en huilbuien.
• Somberheid en gebrek aan plezier en interesse.
• Grote vermoeidheid, maar slecht kunnen in- of doorslapen.
• Concentratieproblemen