Psychose

Tijdens een psychose is iemand het contact met de werkelijkheid kwijt. Hij hoort bijvoorbeeld stemmen in zijn hoofd die hem opdrachten geven, of hij ruikt geuren die er niet zijn. Dit zijn hallucinaties.

Ook hebben psychotische mensen ideeën die niet kloppen met de werkelijkheid: waandenkbeelden. Ze denken bijvoorbeeld dat iedereen tegen hen samenspant of dat ze rechtstreeks in verbinding staan met een god.

Mensen die in een psychose zitten denken verward. Ze vergeten dingen, springen van de hak op de tak en hebben moeite anderen te begrijpen.

Deze chaos in het hoofd van een psychotisch iemand ontstaat door een fout in de hersenen. Elke minuut komen er enorm veel indrukken binnen in de hersenen. Normaal gesproken filteren de hersenen daar de belangrijkste informatie uit. Bij een psychose werkt dat filtersysteem niet. De kleinste details van wat u proeft, ruikt, voelt, denkt, ziet en hoort zijn dan voor de hersenen even belangrijk. Ze raken overspannen en gaan alle indrukken met elkaar combineren, terwijl ze eigenlijk niks met elkaar te maken hebben. In het hoofd gonst het van de geluiden, stemmen, beelden en indrukken, heel chaotisch.

Een psychose kan een paar uur duren, maar ook weken, maanden of jaren.

Waanstoornis

Waandenkbeelden zijn overtuigingen die niet met de werkelijkheid kloppen. Iemand is er bijvoorbeeld zeker van dat zijn partner ontrouw is (jaloersheidswaan). Of heeft het idee dat hij achtervolgd wordt (achtervolgingswaan). De persoon is niet te overtuigen van het feit dat de gedachte niet reëel is.

Iemand met een waanstoornis heeft verder geen ernstige psychische verschijnselen. Hij functioneert normaal. Dat is een belangrijk verschil met bijvoorbeeld schizofrenie. Iemand met schizofrenie heeft behalve wanen nog veel meer verschijnselen.

Schizofrenie

Schizofrenie is een ernstige psychiatrische ziekte. Mensen met schizofrenie hebben regelmatig last van psychose. Dan horen of zien ze dingen die er niet zijn (ze horen bijvoorbeeld stemmen) en ze denken en praten verward. Verder kan iemand tijdens een psychose lichaamsbewegingen maken die vreemd overkomen.

Mensen met schizofrenie hebben vaak het idee dat hun gevoelens veel minder zijn geworden. Ze hebben de neiging om zich terug te trekken. Ze hebben weinig belangstelling voor andere mensen of hobby’s. Alles valt ze zwaar, ze ondernemen dan ook weinig. Verder voelen ze zich leeg en somber en verwaarlozen ze zichzelf.

Waarschijnlijk ontstaat schizofrenie door een stoornis in de hersenen. Als iemand deze stoornis heeft, hoeft hij nog niet per se schizofrenie te krijgen; wel heeft hij aanleg voor schizofrenie. Iemand met aanleg voor schizofrenie kan schizofrenie krijgen door stress en door het gebruik van drugs.

Borderline

Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS, borderline) is een ingrijpende psychische ziekte. Mensen met borderline hebben steeds wisselende stemmingen. Ze denken het ene moment heel negatief en het andere moment juist overdreven positief over zichzelf en anderen. Relaties zijn meestal heftig maar kort. Andere kenmerken van borderline zijn:

  • impulsiviteit: dingen doen zonder na te denken;
  • woedeaanvallen;
  • zelfverwonding;
  • zich ‘leeg’ voelen;
  • veel denken aan zelfdoding.

Vanaf dertig jaar worden de borderline problemen bij de meeste mensen vanzelf minder. Toch is het goed om een therapie te volgen.

Zelfverwonding (Automutilatie)

Zelfverwonding is een manier om met spanningen om te gaan. Mensen die zichzelf verwonden, doen dat meestal door in hun armen of benen te krassen of te snijden of door zich te branden of haren uit te trekken. Of ze slaan met hun hoofd of handen zo hard tegen een hard voorwerp dat ze iets kneuzen. Zelfverwonding wordt ook wel zelfbeschadiging genoemd. Het begint vaak in de puberteit.